Zdarza się nieprzewidywalnie, nigdy się nie spodziewasz, kiedy nastąpi. Kontakt z niebezpiecznym patogenem może zagrażać Tobie i Twoim dzieciom, nawet, jeśli dbasz o mycie rąk czy dystans społeczny.
Medycyna zna sytuacje, w których nie dało się zagrożeniu zapobiec. W takich sytuacjach ratuje nas profilaktyka poekspozycyjna. To znaczy, że po ekspozycji na patogen, czyli po kontakcie z chorym.
Wścieklizna – choroba w 100% śmiertelna.
Najgroźniejszym patogenem jest wirus wścieklizny, gdyż choroba, którą wywołuje jest w 100% śmiertelna. Jedynym ratunkiem jest szczepienie i, w zależności od sytuacji, z dodatkiem immunoglobuliny. Niewykonanie tych zastrzyków skutkuje śmiercią.
Na ospę wietrzną nie trzeba chorować.
W Polsce ospa wietrzna występuje najczęściej zimą i wiosną. Wywołuje ją wirus Varicella zoster, którego układ odpornościowy człowieka nie jest w stanie całkowicie wyeliminować z organizmu. Oznacza to, że wirus ulega hibernacji w zwojach czuciowych układu nerwowego i możliwa jest reaktywacja zakażenia, która klinicznie ma postać półpaśca [1]. Problemem ospy wietrznej i półpaśca nie są same zmiany skórne, ale mogące się pojawić powikłania.
Przeciw ospie wietrznej można zaszczepić dzieci od ukończonego 9. miesiąca życia oraz dorosłych, bez górnej granicy wieku. Szczepienie przeciw półpaścowi dostępne jest dla dorosłych w wieku powyżej 50 lat.
Osoby nieuodpornione mogą skorzystać z profilaktyki poekspozycyjnej. Jest to szczepienie a dla wybranych grup- immuoglobulina. Immunoglobulinę dostają dzieci, których matki zachorowały na ospę w czasie okołoporodowym, a także osoby w immunosupresji i ciężarne.
Nie ma obecnie zaleceń, aby profilaktycznie stosować acyklowir. W ramach ochrony przed ospą są więc możliwości:
– szczepienie ochronne, w planowym terminie,
– szczepienie poekspozycyjne,
– immunoglobulina.
1. Siewert B, Wysocki J. Varicella and shingles – clinical presentation and possibility of prevention. Lekarz POZ. 2018;4(6):477-482.
Istotna ekspozycja na odrę?
Będziesz podlegać profilaktyce poekspozycyjnej w sytuacjach: bezpośredni kontakt twarzą w twarz lub przebywanie z osobą chorą w jednym pomieszczeniu przez >20 minut. Wirus odry zachowuje zakaźność na powierzchniach i w powietrzu do 2 godzin po opuszczeniu pomieszczenia przez osobę zakażoną lub chorą.[2]
Ochrona przeciw zachorowaniu na odrę jest wpisana w obowiązkowy kalendarz szczepień. Nie znaczy to, że wśród nas nie ma osób narażonych na zachorowanie. Po nieplanowanym kontakcie z chorym na odrę, można skorzystać z profilaktyki. W profilaktyce stosuje się szczepienie a u osób z przeciwwskazaniami immunoglobulinę.
2. Szenborn L., Pawlik K., Zienkiewicz M., Ozorowski T.: „Jak zapobiegać zakażeniom wirusem odry w placówkach opieki zdrowotnej?” https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/230395,jak-zapobiegac-zakazeniom-wirusem-odry-w-placowkach-opieki-zdrowotnej
Tężec – odporność wymaga przypominania.
Zachorowanie na tężec wiąże się z tak dużym ryzykiem zachorowania i powikłań, w tym zgonu, że ze szczególną troską zostało wpisane do kalendarza szczepień obowiązkowych. Trudno mi sobie wyobrazić sytuację, w kiedy osoba narażona na zachorowanie na tężec, jak po urazie skutkującym brudną raną, mogłaby tego rodzaju ochrony nie otrzymać. A co gorzej, odmówić.
Szczepienie poekspozycyjne różni się w zależności od uodpornienia pierwotnego i od stopnia narażenia. Osoby immunokompetentne w przypadku małej, czystej rany mają szansę uniknąć szczepienia poekspozycyjnego. Warto tu wspomnieć, że o ile dzieci są regularnie uodparniane, to dorośli, rzadko pamiętają o doszczepieniu się. Powinno to mieć miejsce co 10 lat.
Krztusiec, choroba, która wciąż wraca.
Po kontakcie z osobą chorą należy zażyć profilaktykę. Poekspozycyjnie stosuje się antybiotyki. Czas ma duże znaczenie. Profilaktykę należy rozpocząć jak najwcześniej, nie później niż 21 dni po kontakcie.
Więcej na temat postępowania po ekspozycji : https://www.mp.pl/szczepienia/ekspert/blonica_tezec_krztusiec/dtprofilaktyka/129672,profilaktyka-poekspozycyjna-krztusca
Inwazyjna choroba meningokokowa zabija w 24 godziny.
Ta choroba rzadko bierze jeńców. Im mniejsze dziecko, tym poważniejszy przebieg, choć i dorośli mają kłopoty. Już sam kontakt jest sprawą poważną. Dlatego profilaktyce poekspozycyjnej podlega każdy z kontaktu, bez względu na to, czy został wcześniej zaszczepiony czy nie.
W ramach postępowania poekspozycyjnego zażywa się antybiotyk. Preparat dobiera lekarz, w zależności od wieku dziecka.
Kto jest narażony na bliski kontakt?
- domownicy i osoby śpiące w tym samym pomieszczeniu,
- osoby pozostające z chorym w bliskich relacjach (kontakty intymne, w tym głębokie pocałunki),
- osoby mające bezpośredni kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych chorego, w tym u osób prowadzących resuscytację, intubację i odsysanie.
Grypa.
Sposobem na uniknięcie postepowania poekspozycyjnego jest wcześniejsze uodpornienie. Wyboru nie mają małe dzieci, poniżej 6. miesiąca życia, gdyż dla nich nie ma dostępnego szczepienia przeciw grypie. W ramach postępowania poekspozycyjnego stosuje się oseltamiwir.
